Rate this post
Table of Contents
Làng Nghề Thủ Công Truyền Thống Nón Lá Gò Găng
Gọi là nón lá Gò Găng, bởi vì nón được bán sỉ ở chợ nón Gò Găng, còn nghề làm nón lá truyền thống trải khắp các làng Bình Đức, Tân Đức, Tân Nghi, Vĩnh Phú, Châu Thành, Phú Thành, Kiều An, … thuộc phường Nhơn Thành, thị xã An Nhơn, tỉnh Bình Định. Ngay cả ở thôn Thuận Hạnh (xã Bình Thuận, huyện Tây Sơn) cũng có nghề làm nón lá, thôn Phú Gia (xã Cát Tường, huyện Phù Cát) thì nổi danh với nghề làm nón ngựa.
Nón lá Gò Găng ngày nay là sự kết hợp hài hòa giữa nón lá bài thơ xứ Huế và nón ngựa ngày xưa. Nó giúp tiết kiệm được nguyên vật liệu, giảm đi tính cầu kỳ thái quá, hợp với dân lao động một nắng hai sương. Song, không vì lẽ đó mà mất đi vẻ đẹp duyên dáng nên thơ của nón lá Gò Găng xưa.
Lịch Sử Hình Thành Nghề Làm Nón Lá Ở Bình Định
Nghề làm nón lá ở Bình Định có từ thời vua Tây Sơn.
Ngày xưa, chủ yếu làm nón ngựa. Nghề làm nón ngựa hồi ấy rất dày công và tỉ mỉ. Để hoàn thành một chiếc nón ngựa phải mất cả tháng. Vì vậy giá thành rất đắt, nó chỉ dành cho những người cao sang quyền quí, những chức sắc quan lại của triều đình. Dần dà theo nhu cầu của giới dân, nón ngựa được cải biên thành ngựa đơn, rồi nón buôn, nón chũm rẻ hơn nhiều.
Ngày nay, những người thợ làm nón hầu như không còn giữ được phương pháp làm nón ngựa ngày xưa nữa. Họ quen với việc làm ra những chiếc nón đơn giản, nhanh dễ tiêu thụ.
Nghề Làm Nón Lá Khó Hay Dễ
Để làm ra loại nón này cũng phải trải qua nhiều công đoạn. Trong đó công đoạn làm lá là khó nhất.
Mỗi chiếc nón lá phải được làm từ 18 – 19 lá ở độ tuổi thích hợp.
Nếu lá quá tuổi nón sẽ có màu vàng như nón mắc mưa, thếp lá dày không thanh mảnh; lá nhỏ tuổi thì nhiều gân xanh, làm cho mặt nón thô nhám mất đi vẻ mượt mà.
Nếu có dịp về thăm các vùng quê có nghề làm nón bạn sẽ được chứng kiến những cảnh nhộn nhịp đầm ấm quanh ánh đèn ban đêm của những người thợ làm nón. Trong một ngày đêm một người làm nón giỏi có thể làm được 8, 9 chiếc. Với giá thu nhập hiện tại họ có thể nuôi sống cả gia đình 3, 4 miệng ăn.
Từ trước đến nay, người ta vẫn coi nghề làm nón là nghề phụ không có nhiều thu nhập. Nhưng với thực tế thì ngược lại. Nghề này rất hợp với chị em phụ nữ. Sau mùa làm mạ gieo cấy, họ sử dụng thời gian nông nhàn để làm nón. Đây là công việc nhanh có tiền lại không cần nhiều vốn như các nghề khác.
Nói như vậy không phải làm nón là một việc dễ dàng. Để làm được 10 chiếc nón trong ngày, chị em phải ngồi liên tục trong 14 – 15 giờ đồng hồ không nghỉ ngơi. Đôi bàn tay cầm kim phải dùng lực của ngón cái và ngón trỏ để cắm và rút kim, cũng ê ẩm nặng nhọc chẳng khác gì người gánh lúa.
Xem Thêm: Làng Nghề Truyền Thống Rượu Bàu Đá
Sự Phát Triển Của Nghề Làm Nón Lá Ở Bình Định
Đầu mối chính của nghề nón lá là chợ Gò Găng. Nơi đây là chợ nón lớn, họp thường xuyên từ 3, 4 giờ sáng. Cứ mỗi đợt làm được 25 – 30 chiếc thì bà con các các vùng phụ cận lại mang nón đến đây bán và mua sắm vật liệu cho đợt sau.
Bắt nguồn từ nơi đây, mỗi tháng chợ Gò Găng cung cấp cho cả nước hơn 50.000 chiếc nón. Tháng thấp nhất cũng bán được gần 20.000 chiếc. Nón lá Gò Găng còn được xuất sang các nước láng giềng như Lào, Campuchia, Trung Quốc, …
Từ các vùng núi cao nguyên đến các vườn trái cây Nam bộ, nón lá Gò Găng đã trở thành vật dụng thân thiết cho người lao động.
Năm 2007, UBND tỉnh Bình Định đã công nhận Làng nghề Nón lá Gò Găng đạt tiêu chí làng nghề truyền thống.
Comments